ข้อปฏิบัติในทางพระพุทธศาสนาที่เป็นหลักสำคัญสุดนั้น คือ การละเว้นห่างจากความประพฤติปฏิบัติที่เอียงสุดโต่งทั้ง ๒ ด้าน ที่เป็นกามสุขัลลิกานุโยค (หลงเพลิดเพลินหมกมุ่นมัวเมาในกามสุข) และ อัตตกิลมถานุโยค (แบบที่ก่อความทุกข์ยากลำบากเดือดร้อนแก่ตน) เหล่านั้น จึงเรียกว่า มัชฌิมาปฏิปทา หมายถึง ข้อปฏิบัติที่เป็นกลางๆ หรือทางสายกลาง ผู้ที่งอกงามในพระพุทธศาสนาก้าวหน้าในการปฏิบัติธรรมมากขึ้นเท่าใด ก็ยิ่งละเว้นข้อปฏิบัติที่เอียงสุดได้มากขึ้นเท่านั้นโดยลำดับ ถ้าถึงขั้นเป็นบรรพชิตคือบวชในพระธรรมวินัยแล้ว ก็ถือว่าไม่ควรข้องแวะทีเดียว ควรดำเนินแน่วแน่มั่นคงในมัชฌิมาปฏิปทา และมัชฌิมาปฏิปทานี้เป็นหนทางแห่งปัญญาโดยแท้ ยิ่งเข้าถึงมัชฌิมาปฏิปทามากขึ้นเท่าใด ก็ยิ่งมีปัญญาช่วยนำไปให้ทำสิ่งต่างๆ ด้วยความรู้ความรอบรู้ เข้าใจด้วยความเห็นตรง ด้วยการใช้ปัญญา แก้ปัญหาด้วยปฏิบัติการที่อยู่ในวิสัยของตนมากยิ่งขึ้นเท่านั้น
มัชฌิมาปฏิปทา จึงเป็นทางดำเนินชีวิตด้วยปัญญา มีปัญญาเป็นฐานเป็นมรรคาที่นำไปสู่จุดหมายได้ และก่อให้เกิดคุณค่าแก่ชีวิตอย่างแท้จริง โดยมีหลักปฏิบัติเป็นองค์ประกอบ ๘ ประการ ทำให้ผู้ดำเนินตามไปถึงการเป็นอริยะบุคคลอย่างแท้จริง จึงเรียกว่า อริยอัฏฐังคิกมัคค์ ในพระธรรมวินัย
