ศึกษาพระธรรมแล้ว ก็จะเข้าใจว่าก่อนได้ศึกษา เราไม่ได้รู้จักพระพุทธศาสนาตามที่เป็นพระพุทธศาสนาที่แท้จริง แต่ว่าเราจะมีพิธีกรรมต่างๆ ถ้าถามว่าพระพุทธศาสนาคืออะไร สอนอะไร ก็ไม่มีใครที่จะสามารถตอบได้โดยละเอียด
การศึกษาพระธรรม
การฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง ก็เพื่อความเข้าใจถูกเห็นถูก ตรงตามความเป็นจริงของสภาพธรรม ไม่ผิด ไม่คลาดเคลื่อนจากความเป็นจริง ไม่ใช่เพื่อจำชื่อ จำพยัญชนะ จำเรื่องราวต่าง ๆ แต่เพื่อเข้าใจถูกเห็นถูก ระลึกรู้ตรงลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังมีกำลังปรากฏตามความเป็นจริง ซึ่งจะต้องเริ่มต้นด้วยความตั้งใจที่จะศึกษา เพื่อความเข้าใจถูกเห็นถูกจริงๆ ข้อคิดเตือนใจสำหรับผู้ที่กำลังศึกษาธรรม ถ้าเริ่มฟัง เริ่มศึกษาด้วยความตั้งใจจริง เป็นไปไม่ได้ที่จะไม่เข้าใจ นั่นหมายความว่า ถ้ามีความตั้งใจจริงๆ เห็นประโยชน์จริงๆ ไม่ขาดการฟัง ไม่ขาดการศึกษาความรู้ความเข้าใจ ก็จะค่อยๆ เจริญขึ้นอย่างแน่นอน การศึกษาธรรมก็คือ ศึกษาสิ่งที่มีจริงที่กำลังปรากฏในขณะนี้ ซึ่งแต่ก่อนไม่เคยรู้เลยว่า เป็นธรรม ทุกขณะเป็นธรรมจริง ๆ ไม่พ้นไปจากนามธรรม กับ รูปธรรม ไม่พ้นไปจากจิตเจตสิก รูป เลย ฟังส่วนไหน ศึกษาส่วนไหน ก็ค่อยๆ สะสมความเข้าใจไปทีละเล็กทีละน้อย การฟังบ่อยๆ เนืองๆ จะทำให้ปัญญาเจริญขึ้น ทำให้มีความมั่นคงในเหตุในผลของธรรม จนกว่าจะประจักษ์แจ้งได้จริงๆ ว่าธรรม เป็นธรรม ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน เป็นเพียงสภาพธรรมที่เกิดขึ้นตามเหตุตามปัจจัยแล้วก็ดับไปเท่านั้นเอง
การศึกษาธรรมะ เพื่อให้เข้าถึงพระปัญญาของพระผู้มีพระภาคที่ได้ทรงตรัสรู้และได้ทรงแสดงธรรมะ เพื่อให้คนอื่นมีความรู้ความเข้าใจในสิ่งที่พระองค์ได้ทรงตรัสรู้ด้วย เพราะฉะนั้นก็เป็นเรื่องที่ฟังแล้วก็คิดไตร่ตรองว่า อะไรที่เราไม่รู้ และอะไรที่พระองค์ทรงตรัสรู้ จึงได้มีการฟัง เพื่อให้รู้ว่า ความรู้ของเราหรือความคิดของเรา ความเข้าใจที่เราคิดเอง จะต่างกับความจริงที่พระองค์ทรงตรัสรู้และทรงแสดงอย่างไร
เราศึกษาธรรมเพื่ออะไร ทุกคนต้องสอบสวนตัวเองมากๆ ว่าศึกษาธรรมเพื่ออะไร ไม่อย่างนั้นไม่ตรงจุด ไม่ตรงหนทาง เหมือนกับมีทางที่เราจะเดิน แต่เราจะเลือกเดินทางไหน ทั้งๆ ที่ไปทางนี้ ก็ต้องเลี้ยวซ้ายเลี้ยวขวาไปอีก เพราะฉะนั้นเราต้องมีความมั่นใจจริงๆว่า เราศึกษาธรรมเพื่ออะไร
เพราะฉะนั้นศึกษาธรรม เพื่อเข้าใจถูก อย่างเดียว ไม่ใช่เพื่อต้องการละกิเลส หรือต้องการอะไรเลย เพราะเหตุว่า ถ้าเข้าใจไม่ถูก ก็ละกิเลสไม่ได้
การที่ใช้คำว่า “ปัญญา” ก็หมายถึงความรู้ ความเข้าใจถูก รู้อะไรถูก รู้ลักษณะของสภาพธรรมตามความเป็นจริงของสภาพธรรมนั้นๆ ไม่เข้าใจผิด ไม่คิดเอาเอง และความเข้าใจถูกจะละความเห็นผิด ความเข้าใจผิดทั้งหมดได้ เพราะความเข้าใจถูกเกิดขึ้น ดังนั้นเราต้องทราบว่า เราเห็นผิด เราเข้าใจผิด เราไม่รู้ ถ้าเข้าใจอย่างนี้จริงๆ การศึกษาธรรมจะมีประโยชน์.
