โพชฌงค์ ๗ เครื่องมือในการตรัสรู้
โพชฌงค์ คือ โพธิ + องค์
คือองค์แห่งการตรัสรู้ ๗ ประการ
๑. สติ หมายถึง สติปัฏฐาน ๔ ที่ตามดูสิ่งที่เกิดขึ้นและดับไปในกาย เวทนา จิต ธรรม
๒. ธัมมวิจัย คือการเฟ้นธรรมอย่างละเอียดอ่อนในขณะปัจจุบันของกาย – ใจ
ดังนั้นสติจึงมีหน้าที่จับชัดที่กายใจมาให้ปัญญาวินิจฉัย
ในขณะที่เจริญสติปัฏฐาน ๔ อย่างถูกวิธี
คือเห็นว่าสิ่งใดเป็นเหตุปัจจัยให้เกิด – ดับ
และเห็นว่าสิ่งที่อาศัยเหตุปัจจัย เกิด – ดับย่อมไม่ใช่ตัวตน
ย่อมเปิดโอกาสให้เจริญธัมมวิจัยสมบูรณ์
เหมือนได้เห็นการแสดงธรรมของกายและใจตลอดเวลา
คือเห็นเป็นรูปแสดงธรรมเป็นรูปธรรม นามแสดงธรรมเป็นามธรรม
ธรรมทั้งหลายล้วนไม่ใช่ตัวตน ทั้งฝ่ายกุศลกรรม และอกุศลกรรม
๓. วิริยะ เพราะการเห็นเหตุปัจจัยที่เป็นอกุศลให้ผลเป็นความทุกข์
และเหตุปัจจัยที่เป็นกุศลให้ผลเป็นความสุข
จึงมีความเพียรคอยปิดกั้นอกุศลใหม่ ทำลายอกุศลเก่า
ทำกุศลใหม่ให้ผลิแย้ม และรักษากุศลที่ผลิแย้มนั้นให้งอกงาม
๔. ปีติ เมื่ออกุศลหมดเหตุปัจจัยที่จะก่อทุกข์
ย่อมได้รับผลเป็นปีติสุขจากเหตุปัจจัยที่เป็นกุศลโดยปริยาย
๕. ปัสสัทธิ ในขณะที่ความสุขผลิบานขึ้นย่อมระงับความกระสับกระส่าย
ความเร่าร้อนทางกายใจจึงหมดบทบาทไป กลายเป็นความสงบระงับ
๖. สมาธิ เมื่อความสงบระงับทางกายใจเกิดขึ้นจิตย่อมมั่นคง
ความตั้งมั่นเป็นเอกัคคตาจึงโดดเด่นขึ้นมา
ด้วยองค์ประกอบที่เกื้อหนุนเบื้องต้น
คือสติคอยจับใจไว้อย่างไม่หลงลืม
ปัญญาวินิจฉัยเห็นเหตุปัจจัยเกิดดับไม่มีตัวตน
วิริยะปิดกั้นอกุศล เกิดปีติ ปัสสัทธิ สงบระงับ
สติปัญญาที่แนบอยู่กับสมาธิ จึงทำให้จิตตั้งมั่นได้ง่ายเพราะเห็นความปรุงแต่งเกิด – ดับไปไม่มีตัวตน จึงไม่ส่งใจออกไปปรุงแต่ง
๗. อุเบกขา จึงวางใจเป็นกลางต่อสมาธิไม่เข้าไปคาดหวังด้วยตัณหา
เมื่อไม่ปรุงแต่งทุกข์จากตัณหามีใจเป็นกลางตั้งมั่น
สภาวะต่อจากนั้นย่อมเป็นอมตะสุข
🙏🙏🙏
จากหนังสือ “รู้อมตะมีศิลปะการใช้ชีวิต”
🌷 ติดตามธรรมะเพิ่มเติมได้ทาง www.opaso.org
FB: เพจธรรมะจากพระครูใบฏีกาอำนาจ โอภาโส
Line ID: @opaso.org
YouTube: หลวงพ่ออำนาจ โอภาโส
