ชีวิตชื่อว่า เป็นของน้อยเพราะมีกิจน้อย อย่างนี้. อายุของพวกมนุษย์น้อย บุรุษผู้ใคร่ความดีพึงดูหมิ่น อายุที่น้อยนี้ พึงรีบประพฤติให้เหมือนคนถูกไฟไหม้ศีรษะ ฉะนั้น. เพราะความตายจะไม่มาถึงมิได้มี วันคืนย่อมล่วงเลยไป ชีวิตก็กระชั้นเข้าไปสู่ความตาย อายุของสัตว์ทั้ง หลายย่อมสิ้นไป เหมือนน้ำในแม่น้ำน้อยน้อยสิ้นไปฉะนั้น. เพราะฉะนั้นจึงชื่อว่า ชีวิตนี้น้อยหนอ.
ชีวิตมีความตายเป็นที่สุด
“ไม่นานหนอ กายนี้จักนอนทับแผ่นดิน กายนี้มีวิญญาณไปปราศ อันบุคคลทิ้งแล้ว ราวกับท่อนไม้ ไม่มีประโยชน์ฉะนั้น”
ชีวิตของบุคคลผู้ที่มาในโลกนี้ ล้วนมีความตายเป็นที่สุดด้วยกันทั้งนั้น ไม่ว่าจะเป็นใครก็ตาม เมื่อจุติจิตเกิดขึ้น ทำกิจเคลื่อนจากความเป็นบุคคลนี้ในภพนี้ เกิดเป็นบุคคลในภพใหม่ชาติใหม่ต่อไป ตราบใดที่ยังมีกิเลส และไม่สามารถกลับมาเป็นบุคคลนี้ได้อีก ผู้ที่เป็นญาติหรือบุคคลรอบข้างก็นำศพอันปราศจากจิตวิญญาน ไปเผา หรือทำฌาปนกิจ ซึ่งไม่มีผลต่อการเกิดในภพใหม่ของผู้นั้น บางท่านก็นำเถ้าที่เกิดจากการเผาศพ ไปลอยที่แม่น้ำก็ไม่มีผลใดๆ ต่อการเกิดในภพใหม่ของผู้นั้นเลย เพราะตายแล้วเกิดทันที และไปตามกรรมของตนเอง ถ้ากรรมดีให้ผลก็ทำให้เกิดในสุคติภูมิ แต่ถ้ากรรมชั่วให้ผลก็ทำให้เกิดในอบายภูมิ ถ้ามีความมั่นคงในความจริงนี้ ก็เบาสบายด้วยความเข้าใจที่ถูกต้อง
ที่น่าพิจารณาคือ ตามความเป็นจริง แต่ละคนล้วนมีความตายเป็นที่สุดด้วยกันทั้งนั้น แทนที่จะไปคิดเรื่องอื่น ก็ควรที่จะได้พิจารณาว่าก่อนที่วันสุดท้ายของภพนี้ชาตินี้จะมาถึง ควรจะทำอย่างไรจึงจะถูกต้องดีงามเป็นประโยชน์ให้สมกับที่ได้เกิดมาเป็นมนุษย์ให้มากที่สุด นั่นก็คือทำความดี คือกุศลทุกประการที่สามารถจะทำได้ และ ฟังพระธรรมศึกษาพระธรรมให้เข้าใจ สะสมเป็นอุปนิสัยที่ดี ซึ่งจะเป็นที่พึ่งที่แท้จริงสำหรับชีวิต เพราะอกุศลธรรมพึ่งไม่ได้เลย สิ่งที่จะเป็นที่พึ่งได้นั้น ต้องเป็นกุศล เป็นธรรมฝ่ายดีเท่านั้นจริง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คือความเข้าใจถูกเห็นถูก คือปัญญา ซึ่งจะนำพาไปในกิจทั้งปวงที่เป็นประโยชน์ เป็นกุศล เป็นที่พึ่ง
พระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง อุปการะเกื้อกูลเพื่อความเป็นผู้ไม่ประมาทในชีวิตอย่างแท้จริง ขณะนี้ทุกคนได้เกิดมาเป็นมนุษย์อยู่ในสุคติภูมิ พ้นจากการเกิดในอบายภูมิแล้วในขณะนี้ แต่เมื่อละจากโลกนี้ไปแล้วจะไปเกิดในภพภูมิใด ย่อมไม่แน่ ขึ้นอยู่กับกรรมที่ได้กระทำแล้วเป็นสำคัญว่ากรรมใดจะให้ผลนำเกิด อาจจะไปเกิดในอบายภูมิก็ได้ ถ้าเป็นผลของอกุศลกรรม ซึ่งไปเกิดได้ง่ายมากทีเดียวสำหรับอบายภูมิ เป็นเรื่องที่จะประมาทไม่ได้เลย ถ้าหากว่าไม่ได้ระลึกเลยว่า ความตายใกล้ที่สุด อาจจะเกิดขึ้นขณะหนึ่งขณะใด ได้ทั้งนั้น วันหนึ่งๆ ก็ผ่านไปโดยที่ไม่ได้อบรมเจริญกุศลให้ยิ่งขึ้น เป็นผู้ประมาทมัวเมาและเป็นการมีชีวิตอยู่ที่ในโลกนี้ อย่างไม่มีประโยชน์ ไม่มีสาระจริงๆ ไม่สมกับที่ได้เกิดมาเป็นมนุษย์ซึ่งเป็นการได้อย่างยากแสนยาก เพราะไม่ได้สะสมที่พึ่งให้กับตนเอง.
