( Somboon )
ในขณะที่ยังมีชีวิตอยู่ ทุกคนก็จะต้องรู้ความจริงว่า วันหนึ่งก็ต้องตายเหมือนคนอื่นๆ ซึ่งตายไปแล้ว เพียงแต่จะช้าหรือเร็วเท่านั้น แต่ในขณะที่ยังมีชีวิตอยู่ ควรที่จะได้พิจารณาว่า ควรที่วันที่จะจากโลกนี้ไป จะจากไปด้วยปัญญาที่ได้อบรมจนกระทั่งเจริญขึ้น หรือจะจากไปโดยไม่สนใจที่จะอบรมเจริญปัญญา
คำที่น่าอัศจรรย์ยิ่ง
ทุกคนมีกิเลสหรือเปล่า รู้ตัวหรือเปล่า หรือว่าเป็นคนดี ใครพูดอะไรก็ไม่ได้ ใครว่าอะไรก็ไม่ได้ เพราะเราเป็นคนดี อย่างนั้นหรือ เพราะฉะนั้น ใครจะรู้ว่าเรามีกิเลสมากแค่ไหน คนอื่นรู้ไม่ได้เลย แล้วพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมที่จะดับกิเลส ลองคิดดู น่าอัศจรรย์ ใครล่ะที่จะกล้าที่จะกล่าว หรือที่จะคิดว่ามีคนที่สามารถที่จะดับกิเลสได้ ไม่ธรรมดาแน่นอน เพราะฉะนั้น หนทางนี้ต้องเป็นหนทางที่ลึกซึ้งอย่างยิ่ง ยากอย่างยิ่ง แล้วก็ต้องเป็นสิ่งที่น่าเคารพสูงสุดในคำของผู้ที่ได้ดับกิเลสแล้ว ด้วยเหตุนี้ ทุกคนที่ฟังธรรม ต้องรู้ เพราะว่าตัวเองมีกิเลสมากสะสมมา ไม่มีอะไรเลยที่จะขัดเกลากิเลสซึ่งมีมากได้ นอกจากผู้ที่ตรัสรู้หนทาง และได้ทรงแสดงความจริงให้ฟัง ให้มีความเข้าใจเพื่อที่คนนั้นจะได้รู้คุณและเห็นประโยชน์ว่าแต่ละคำทำให้เกิด สิ่งซึ่งไม่เคยมีก่อนในสังสารวัฏฏ์ คือที่จะได้เข้าใจแต่ละคำที่กล่าวถึงสิ่งที่มีแล้วเดี๋ยวนี้ ไม่ต้องไปทำให้เกิดขึ้น แต่ไม่มีใครสามารถที่จะรู้ความจริงถึงที่สุดของสิ่งที่กำลังมีในขณะนี้ได้
เพราะฉะนั้น มีพระสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์เดียวเท่านั้น ที่จะต้องศึกษาทุกคำด้วยความเคารพอย่างยิ่ง ด้วยความจริงใจ ด้วยความตรงที่จะรู้ว่าถ้าเราขาดการไตร่ตรอง เราจะเข้าใจผิดซึ่งเป็นการทำลายคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทั้งหมด เพราะฉะนั้น จึงต้องศึกษาด้วยความเคารพอย่างยิ่ง และประโยชน์จริงๆ ของทุกคนที่ฟังที่ศึกษา ก็คือว่ากิเลสสะสมมานานในสังสารวัฏฏ์อย่าคิดที่จะหมดโดยง่าย หรือว่าโดยไม่กี่คำ หรือโดยคำของคนอื่น ที่กล่าวว่าไปสำนักปฏิบัติ ปฏิบัติ ห้าวัน เจ็ดวันแล้วก็จะละกิเลสได้ เป็นไปได้อย่างไร พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงบำเพ็ญพระบารมี (คุณความดีที่ทำให้ถึงฝั่งของการดับกิเลส) นานเท่าไร แต่ละพระชาติ และบารมีก็ยากยิ่งที่ใครจะทำได้ แต่พระองค์ก็ทรงบำเพ็ญพระบารมีเพื่อเรา จะได้ฟังคำของพระองค์ ไม่ใช่เพียงเพื่อพระองค์จะได้ตรัสรู้เพียงพระองค์เดียว แต่ยังเห็นประโยชน์ว่าสัตว์โลกไม่มีทางที่จะเข้าใจสิ่งที่มีทุกขณะในชีวิตถ้าพระองค์ไม่ตรัส ไม่อนุเคราะห์
ด้วยเหตุนี้ขณะใดที่มีโอกาสจะได้ฟังได้ศึกษา ก็ฟังก็ศึกษาด้วยความเคารพ ด้วยความไตร่ตรอง ด้วยความมั่นคงด้วยการกล้าที่จะกล่าวคำของพระองค์เพื่อที่จะดำรงรักษาคำสอนของพระองค์ด้วย.
