ธรรม เปํน คำที่มาจากภาษาบาลี

ความหมายของธรรม ธรรม คือ สิ่งที่มีจริง  

สิ่งที่มีจริงๆทั้งหลาย เป็น ธรรม บางคนอาจจะกล่าวว่า ธรรม คือ ธรรมชาติ  ธรรมชาติก็เป็นสิ่งที่มีจริง   แต่ธรรมชาติ อาจเช้าใจว่าหมายถึง สิ่งที่อยู่รอบๆตัวเราซึ่งอาจจะไม่ครอบคลุม สิ่งที่มีจริงทั้งหลาย  ดังนั้น จึงอธิบายความหมายของธรรมะ คือ สิ่งที่มีจริง จะครอบคลุมทุกสิ่งทุกอย่างที่มีจริง  ดังนั้น ใคร่ขอถามว่า  มีอะไรบ้างที่ ไม่ใช่ธรรมะ

พระพุทธศาสนา  แบ่ง ธรรมะ เป็น  ๒  อย่าง  คือ  รูปธรรม  และ  นามธรรม

รูปธรรม คือ อะไร  นามธรรม คือ อะไร

รูปธรรม  คือ  สิ่งที่มีจริง แต่ไม่สามารถรู้อะไรได้  ซึงจะตรงกันข้ามกับ นามธรรม 

นามธรรม คือ สิ่งที่สามารถรู้อะไรได้ ไม่มีรูปร่างใดๆ

รูปธรรม คือ สิ่งที่ไม่รู้อะไรได้ มีอะไรบ้าง   สี(รูป)  เสียง  กลิ่น  รส  สัมผัส (เย็น ร้อน อ่อน แข็ง ตึง ไหว) ซึ่งมี ธาตุ ทั้ง ๔ เป็นส่วนประกอบ คือ ดิน น้ำ ไฟ ลม เรียกว่า  มหาภูตรูป ๔ และยังมีรูปอื่นๆอีก ซึงจำแนกรวมแล้วเป็น ๒๘ รูป ซึงครอบตลุมรูปต่างๆทั้งหลายซึ่งไม่พ้นไปจาก ๒๘ รูปนี้

ส่วนนามธรรม จะเป็นธาตุรู้   อันได้แก่ จิต  กับ เจตสิกที่ประกอบกับจิต ซึ่งทำให้จืตมีลักษณะหลากหลาย เช่น จิตเห็น (จิตรู้สี(รูป)ที่ปรากฏ) จิตได้ยินเสียง (จิตรู้เสียงที่ปรากฏ)  จิตได้กลิ่น (จิตรู้กลิ่นที่ปรากฏ)  จิตลิ้มรส (จิตรู้รสที่ปรากฏ)  จิตรู้สัมผัส (โผฏฐัพพะ)(เย็น ร้อน อ่อน แข็ง  ตึงไหว ปรากฏที่กาย)

ถามว่า มีอะไรบ้างที่ไมใช่รูปธรรม หรือ  นามธรรม

ธรรม มีทั้งฝ่ายดี และฝ่ายไม่ดี  จึงมี กุศลธรรม และ อกุศลธรรม